Analiza Panteonu

Przedsionek jest trójdzielny, tylko środkowa część prowadzi do celli. Boczne części są zamknięte niszami. Właściwy przedsionek poprzedza portyk kolumnowy. Wnętrze przekryte jest kopułą(ma taką samą rozpiętość jak i wysokość). wysokość szczytu kopuły znajduję się otwór, tzw. Oculus, który jest jedynym źródłem światła. Wnętrze Panteonu jest dobrze oświetlone-równomiernie rozproszone. Delikatne efekty światłocieniowe pojawiają się w zacienionych niszach i na kasetonach. Bryła jest zwarta, masywna, monumentalna, składa się z rotundy nakrytej kopułą( częściowo ukrytą za arkadą). Od frontu do rotundy nieco niższy prostopadłościenny przedsionek, poprzedzony kolumnowym portykiem nakryty dwuspadowym dachem. Wnętrze celli panteonu jest wysokie, jednokondygnacyjne przy czym najwyższy punkt przypada u szczytu kopuły. Natomiast przedsionek jest niższy. Ściany rotundy mają formę nieozdobnego muru,podzielonego gzymsami na 3 kondygnacje. Najwyższa kondygnacja stanowi attykę natomiast fasada główna ma formę portyku zwieńczonego trójkątnym tympanem. Dekoracje wnętrza stanowi kolorowa posadzka, marmurowa okładzina ścian i kwadratowe kasetony. Wystrój dopełniają kapliczki z posągami bogów. Orędzie ślepych okien dodają wystrojowi czegoś tam. We wnętrzu znajdowały się brązowe ozdoby, rzeźby, które zostały przetopione w XVII wieku. Dekoracja zewnętrzna ma charakter architektoniczny widoczny, np. w korynckich kapitelach kolumn.

Architektura Starożytnego Rzymu

Chronologia sztuki rzymskiej: od połowy II wieku p.n.e ; od IV-V IV.n.e.

Dziedziny sztuki: bdb architektura; rzeźba podobna do greckiej(portret, rzeźba płaskoplastyczna, relief, pomnik konny, rzymski narracyjny relief historyczny-komiks płaskorzeźby).

Malarstwo i mozaika podobna do greckiej, rzemiosło artystyczne -bdb ceramika, dobre szkło(udało im się uzyskać nawet białe szkło). ARS- oznacza sztukę z łaciny. Techne z greckiego rozumiano jako sztukę wyrabiania itp.

Pozycja artysty w starożytnym Rzymie była podobna do dzisiejszej, artyści byli traktowani na równi z kupcami i rzemieślnikami.

Rzymianie korzystali ze sztuki greckiej (np. zasady mimesis) i etruskiej (realistyczny portret, sklepienie kolepkowe).

Ornamenty rzymskie: palmeta , akaut głowica cayńska , girlanda(rodzaj wieńca) plecionki z liści kwiatów i owoców, fryz girlandowy

Bukranion-Motyw dekoracyjny naśladujący kształt czaszki (głowy) byka. Używany ze szczególnym upodobaniem przez artystów w okresie rzymskim. Materiał w budownictwie rzymskim: różne rodzaje kamienia, cegła wypalana, tuf wulkaniczny, beton rzymski (woda, zaprawa wapienna, kruszywo, pył wulkaniczny). Konstrukcja opiera się na ścianach, kolumna traci swoją rolę konstrukcyjną.

Sklepienia: kolebkowe-bardzo masywne sklepienie potrzebuję dobrej podpory, np. ściany lub filaru, krzyżowe powstało w wyniku połączenia dwóch sklepień kolebkowych.

S.krzyżowe są budowane na podst. Kwadratu. Wymaga podpory 4kolumn.

Kopuła rzymska jest to kopuła konstrukcyjna. Całym ciężarem opiera się na ścianach.

Fałszywa kopuła z góry wygląda jak prawdziwa, jednak konstrukcja nie jest taka sama.

Konstrukcje oparte na łuku: arkada-łuk wsparty na dwóch podporach. Porządki architektoniczne: 3 greckie (dorycki, joński, korycki), 1 od Etrusków (toskański) podobny do doryckiego ale posiada bazę oraz gładki trzon, 1 własny(kompozytowy. Porządki rzymskie pełniły tylko funkcję dekoracyjną. Spiętrzenie porządków występuję, np. w Koloseum (spiętrzenie arkadowe). Kompozytowy-koryncki-joński-dorycki lub toskański. Dekoracja czysto architektoniczna o charakterze ozdobnym. Podział poziomy-gzyms, fryz. Podział pionowy-kulumna, pólkolumna, pitoster, kasetony. Funkcje budowli rzymskich. Funkcje budowli rzymskich: świątynie (sakralna) grobowce (pochówek), budowle o charakterze użytkowym (rozrywka, publika) Typy budowli rzymskich-świątynie, np. Panteon-plan: świątynia była najczęściej wznoszona na planie koła

Budowle użyteczności publicznej (bazylika)

Budowle użyteczności publicznej o funkcji użytkowej (termy) Konstrukcje inżynieryjne (amfiteatry)

Bazylika nigdy nie pełni funkcji sakralnej jest to obiekt o charakterze świeckim pełniącym role handlowa, bankową lub administracyjną Forma bazyliki: plan prostokąta zazwyczaj zakończone absydami umieszczonymi na osi o wnętrzu, podzielona na rzędy kolumn (nawy) Vii w. pne- założenie Rzymu (miasto państwo) Od V w.pne – republika do I w. pne nadal się rozrasta, 2 poł II w.(146 r) podbój Grecji i moment w którym pojawia się sztuka 31r. pne- Oktawian August (1 cesarz Rzymu) I w pne- Cesarstwo 395- podział cesarstwa na wschodznie (Bizancjum) do 1453stolica Konstantynopol i na część zachodnią (Rzym) do 476r Ne 476 granica pomiedzy antykiem a średniowieczem.

architektura sepulkralna –nagrobki a) Mauzoleum(duży grobowiec) forma centralna (np. Lecyli I w pne) b) Na planie koła formy: -Monopterosu (okrągła otoczona kolumnami i wejściem do frontu np. świątynia Westy w Tiroligt (I w.pne) - świątynia kopułowa (panteon)

Portyk-przedsionek z dwu spadzistym dachem

Amfiteatry- przeznaczone były do oglądania walk gladiatorów i dzikich zwierząt. Miały formę kilkupiętrowych kolistych budynków.Pod areną mieściły się pomieszczenia dla dzikich zwierząt i urządzenia kanalizacyjne . np. Flawiuszów .

teatry rzymskie inspirowane były greckimi. Wznoszono je na płaskim terenie. Półkolista orchestra otoczona była z trzech stron siedziskami dla widzów i zamknięta stałą dekoracją.

Odeony budowa taka jak teatry tyle ze służyły do popisów muzycznych i miały dach.

Cyrki- zbliżone kształtem do dzisiejszego stadionu, służyły do wyścigów rydwanów. Na obu skrzywieniach toru wyścigowego znajdowały się mety. np. Circus Maximus.

Łaźnie- termy – prócz swego oczywistego znaczenia miały również funkcje towarzyską. Znajdowały się tam biblioteki, boiska, ogrody. Np. Karakalli

Pomniki-łuki tryumfalne, kolumny, pomniki konne

Akwedukty- (wodociągi)konstrukcja naziemna wsparta na arkadach. Akwedukt wykorzystuje zasadę stałego spadu. Często pełniły role mostów np. Pont Du Gard. formy architektoniczne o charakterze kommemoratywnym

1.Kolumny. Rodzaj pomnika w kształcie monumentalnej wolno stojącej kolumny na cokole, zwieńczonej posągiem cesarza np. Kolumna Trajana :mieści urnę z prochami, trzon kolumny pokrywa reliefowa dekoracja rzeźbiarza , funkcja: komemoratywna a jednocześnie sepulkralna (urna+nagrobek).

Łuki triumfalne-funkcja:pomnik, a jednocześnie brama miejska. Ł. Triumfalny to rodzaj monumentalnej 1- lub 3-przelotowej bramy miejskiej, zwieńczonej posągiem cesarza(zazwyczaj tzw. KWADRYĄ czyli postacią cesarza na 4-konnym wozie).

Urbanistyka- zajmuje się kształtowaniem przestrzeni miasta. Obejmuje: komunikacje, zieleń miejską, architekturę .

Idealne miasto rzymskie: regularny prostokątny kształt zamknięty murami, 2 główne ulice (cardu i decumanks), regularną siatkę (ul. Pod kątem prostym), cetrrum (z forum)na skrzyżowaniu dwóch głównych ulic, pałac, insule(kamienice).

Dom Rzymski: plan prostokąta ,układ dośrodkowy, mało okien i jedne drzwi, atrium(centralne pomieszczenie. Istnieje w dwóch odmianach: prosty: atrium, ogródek na tyłach i dom z Pelystrem(wewnętrzny ogródek znany z miast Wezuwiusza).

Wille-zawsze poza miastem układ od środkowy( tarasy, balkony itd.)